Η Δήλος είναι το ιερό νησί της αρχαιότητας. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Μυκόνου σε απόσταση 6 ν.μ. Είναι ένα μικρό ξερονήσι στο οποίο σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία γέννησε η Λητώ, τον Απόλλωνα και την Άρτεμη.
Ο μύθος αναφέρει ότι η ΄Ηρα, είχε καταραστεί την Λητώ που ήταν να έγκυος από τον Δία, το σύζυγό της να γεννήσει σε ένα τόπο που δεν το βλέπει το φως του ήλιου. Η Λητώ περιπλανιόταν και υπέφερε, ώσπου τη λυπήθηκε ο Ποσειδώνας και φανέρωσε από τα βάθη της θάλασσας ένα νησί. Τη Δήλο, που σημαίνει φανερή, η οποία ήταν ένα ηλιόλουστο νησί. Εκεί, γεννήθηκε ο Απόλλωνας και η Άρτεμης. Το μικρό νησάκι αποτέλεσε θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο της αρχαιότητας.

Συγκεκριμένα, η Δήλος κατοικήθηκε από Ίωνες κατά τον 10ο π.Χ. αιώνα. Γύρω στον 7ο π.Χ. αιώνα το νησί μετατράπηκε σε ισχυρό θρησκευτικό και εμπορικό κέντρο. Η γεωγραφική του θέση, καθώς βρίσκεται στο κέντρο του Αιγαίου, συνέβαλες στην ανάπτυξή του.
Το 478 π.Χ. οι Αθηναίοι έκαναν τη πρώτη συμμαχία της Δήλου και κατάφεραν έτσι να κυριαρχήσουν στα νησιά του Αιγαίου. Κατά τη διάρκεια αυτής της συμμαχίας οι Αθηναίοι αποφασίζουν – το 540 π.Χ. – τη μεταφορά των οστών όλων των νεκρών της Δήλου στο γειτονικό νησί Ρήνεια. Και λίγο αργότερα απαγορεύουν να γεννιέται και να πεθαίνει κανείς πάνω στο ιερό νησί.
Το 315 π.Χ. οι Μακεδόνες βάζουν τέλος στην Αθηναϊκή κυριαρχία. Το νησί αποκτά μια σχετική ανεξαρτησία και αρχίζει να αναπτύσσει το εμπόριο. Με τον ερχομό των Ρωμαίων, η Δήλος γνωρίζει περίοδο άνθησης. Τότε, στο νησί εγκαθίστανται άνθρωποι από διαφορετικές εθνικότητες.
Το 88 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Μιθριδατικού πολέμου η Δήλος πυρπολείται. Από τότε δεν κατοικήθηκε ποτέ ξανά.
Παρέμεινε όμως το ιερό νησί των Κυκλάδων, στο οποίο βρίσκονται πολύ σημαντικές αρχαιότητες. Αν και για να ακροβολογούμε όλο το νησί είναι ένας αρχαιολογικός χώρος. Καθημερινά τα εκδρομικά καράβια ξεκινούν από τη Μύκονο και μεταφέρουν πλήθος κόσμου που θέλει να θαυμάσει αυτό τα αριστουργήματα της αρχαιότητας.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το Στάδιο, το Θέατρο, τα ερείπια των αρχαίων ναών (του Απόλλωνα, της Άρτεμης, της Ήρας), ο Οίκος των Ναξίων. Επίσης, τα ιερά των ξένων Θεοτήτων, όπως το ιερό της Ίσιδος και του Σέραπι, που λατρεύονταν από τους Αιγυπτίους, το Ιερό των Συριακών Θεοτήτων και αυτό των Καβείρων, που φανερώνουν ότι στη Δήλος έζησαν όλες αυτές οι εθνικότητες.

Τα σημαντικότερα οικοδομήματα και ιερά που θα δείτε στο νησί είναι: Η Αγορά των Κομπεταλιαστών, που βρίσκεται στο πλάι του λιμανιού. Είναι μια από τις σημαντικότερες αγορές της ελληνιστικής πόλης. Χρονολογείται από τα τέλη του 2ου π.Χ. αιώνα. Στη βόρεια πλευρά της βρίσκονται τα ερείπια της Στοάς του Φιλίππου κι ένας ιωνικός ναός αφιερωμένος στον Ερμή.

Ο Ναός των Δηλίων είναι ο μεγαλύτερος από τους τρεις ναούς που είναι αφιερωμένοι στον Απόλλωνα. Είναι δωρικού ρυθμού, με έξι κίονες σε κάθε στενή και 13 κίονες σε κάθε μακρά πλευρά.
Η κατασκευή του άρχισε το 478 π.Χ.. Όταν όμως το ταμείο της Αθηναϊκής Συμμαχίας μεταφέρθηκε στην Αθήνα, οι εργασίες οικοδόμησής του σταμάτησαν. Τη περίοδο της Δηλιακής Ανεξαρτησίας έγινε μια προσπάθεια να συνεχιστεί το κτίσιμο του ναού, αλλά δυστυχώς ποτέ δεν ολοκληρώθηκε.

Το Άνδηρο των Λεόντων, αποτελεί το πιο πολυφωτογραφημένο αξιοθέατο του νησιού. Πρόκειται για τα περίφημα μαρμάρινα λιοντάρια που είναι τοποθετημένα σε μια σειρά για να φυλάνε την Ιερή λίμνη (η οποία σήμερα έχει αποξηρανθεί). Τα λιοντάρια είναι αφιέρωμα των Ναξίων και χρονολογούνται από τον 7ο π.Χ. αιώνα. Αρχικά ήταν 16, αλλά σώζονται μόνο τα πέντε και τμήματα από άλλα τρία, ενώ το ακέφαλο σώμα ενός άλλου κοσμεί τον Ναύσταθμο της Βενετίας.

Η Οικία του Διονύσου, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αρχαίας κατοικίας στη Δήλο. Χρονολογείται από τα τέλη του 2ου π.Χ. αιώνα. Πήρε το όνομά της από το περίφημο ψηφιδωτό που υπάρχει στο αίθριο του οικοδομήματος και παριστάνει τον Διόνυσο πάνω σ' έναν πάνθηρα. Στο κέντρο της αυλής υπάρχει υπόγεια δεξαμενή στεγασμένη με ένα ακόμη περίτεχνο ψηφιδωτό δάπεδο, στην οποία συγκεντρωνόταν το νερό της βροχής. Μία λίθινη σκάλα οδηγεί στα δωμάτια του πρώτου ορόφου.