Η μαστίχα είναι το σήμα κατατεθέν της Χίου. Η καλλιέργειά της ήταν γνωστή από την αρχαιότητα και συνέβαλε στην οικονομική ευημερία του νησιού. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως, έγινε αιτία να βρεθεί η Χίος στο στόχαστρο κατακτητών και ληστρικών πειρατικών επιδρομών προκειμένου να εκμεταλλευτούν το σπάνιο και μυροβόλο αυτό προϊόν.
Η μαστίχα είναι η φυσική ρητίνη που βγαίνει από το κορμό του μαστιχόδεντρου. Η ιδιαιτερότητά του είναι ευδοκιμεί μόνο στη νότια Χίο. Αν και στο παρελθόν έγιναν προσπάθειες να καλλιεργηθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας αλλά και σε χώρες του εξωτερικού, το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό. Ο μαστιχοφόρος σχίνος δεν ευδοκίμησε πουθενά αλλού. Σύμφωνα με τις επιστημονικές θεωρίες αυτό οφείλεται στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της νότιας πλευράς του νησιού (υποθαλάσσια ηφαίστεια και ασβεστολιθικό έδαφος).
Η καλλιέργεια του μαστιχόδεντρου είναι μια χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία. Κάθε δέντρο ζει περίπου 100 χρόνια. Την πλήρη ανάπτυξή του την αποκτά στα 40 – 50 χρόνια του, ενώ από τον 5ο χρόνο και μετά αρχίζει να δίνει τη μυροβόλο ρητίνη του. Η διαδικασία για τη συλλογή της μαστίχας, που οι ντόπιοι αποκαλούν ΄΄κέντημα΄΄, ξεκινά από τον Ιούνιο και ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο. Εν συντομία περιλαμβάνει τον καθαρισμό του δέντρου και το χάραγμα του κορμού σε διάφορα σημεία από τα οποία ρέει η ρετσίνα σα δάκρυ. Έπειτα ακολουθεί η συλλογή της μαστίχας. Αρχικά της χοντρής (των μεγάλων κομματιών) και μετά της ψιλής ( των μικρότερων κομματιών).
Η μαστίχα έχει πολλές χρήσεις. Η διασημότερη είναι ως τσίχλα για μάσημα, όπου έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην υγιεινή των δοντιών και συμβάλει στην πέψη. Επίσης, χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική για την κατασκευή διαφόρων γλυκών, ενώ παρασκευάζεται και λικέρ με άρωμα μαστίχας. Άλλη χρήση της είναι ως συστατικό σε καλλυντικά, όπως: κρέμες, σαπούνια, αφρόλουτρα, σαμπουάν, κ.α. Ενώ τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται και πάλι στη φαρμακευτική, καθώς οι έρευνες έδειξαν ότι συμβάλει στη θεραπεία της χοληστερίνης και του έλκους του στομάχου.
Τις ίδιες χρήσεις είχε και κατά την αρχαιότητα. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς αναφέρονται στις ευεργετικές ιδιότητες της μαστίχας. Σε όλες της ιστορικές περιόδους η καλλιέργεια της μαστίχας έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην οικονομία του νησιού. Γι’ αυτό και τα μεσαιωνικά χωριά ή τα μαστιχοχώρια της νότιας Χίου, κτίστηκαν σαν οχυρά. Έτσι, μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις πειρατικές επιδρομές που είχαν στόχο την κλοπή της φημισμένης μαστίχας. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι την περίοδο της Γενουάτικης κατοχής και της Τουρκοκρατίας, τα χωριά αυτά έτυχαν ιδιαιτέρων προνομίων.